Najważniejsze Fakty i Historia Wina Izraelskiego

Chcesz poznać wina izraelskie? Dobrze trafiłeś. Izrael, biblijna kraina mlekiem i miodem płynąca (kanaan), rości sobie prawo do nazywania jej kolebką światowego winiarstwa.

Winorośl uprawiano tam już w czasach biblijnych, a co więcej owoc winorośli był w ziemi świętej niezwykle istotnym ekonomicznie oraz uznawanym przez biblię (księga powtórzonego prawa), jako jeden z 7 błogosławionych gatunków owoców. Mają nawet modlitwę, w której dziękują bogu za stworzenie winorośli.

Wina Izraelskie – Historia Winiarstwa

Historycznie ziemie te znalazły się pod panowaniem muzułmanów i rozpowszechnienie się Islamu, przyczyniło się do destrukcji winnic. Dopiero pod koniec XIX w, po powrocie diaspory żydowskiej do kraju, rozpoczęła się nowa era winiarstwa izraelskiego, zapoczątkowana przez Barona Edmonda Rotschilda z francuskiego Chateau Lafite. Jego duże wsparcie zarówno finansowe, jak i technologiczne miało wielki wpływ na rozwój winiarstwa w tym kraju.

W 1892 r wybudowano ogromne piwnice na wino w dwóch pierwszych i do dziś największych winnicach – Rishon Le Zion i Zichron Yaakov. Dalej powstała kooperatywa winiarzy znana pod nazwą Carmel. Rothschild był właścicielem obu winnic do 1957 r, po czym przekazał je kooperatywie. Rynek przez lata rozwijał się, dostarczając wino koszerne na cały świat.

Jednak rewolucja jakościowa nastąpiła w 1980 roku. Zaczęto sadzić międzynarodowe szczepy winorośli, sprowadzono najnowsze rozwiązania technologiczne i marketingowe z Kaliforni, wraz z wyedukowanymi winiarzami. Do 1990 roku w Izraelu było bowiem tylko 10 winnic, które produkowały niskiej jakości, często słodkie wina z winogron uprawianych na płaszczyźnie wokół wybrzeża na południe od Tel Awiwu. Później zaczęto szukać chłodniejszych terenów, przenosząc się w głąb lądu i szukając wyższych wysokości, a co za tym idzie chłodniejszego klimatu.

Izrael w Pigułce

Izrael (424 km długości) można podzielić na żyzne wybrzeże, górzysty środek a połowę kraju zajmuje pustynia Negev.
Wyodrębniono tu 5 regionów winiarskich:

Galilea (wyższa, niższa, wzgórza golan),
Shomron (Góra Carmel, Płaskowyż Shomron, Wzgórza Shomron)
Samson (wybrzeże, niziny Judei, przedgórze Judei)
Wzgórza Judei (od Jeruzalem po pustynie)
Negev (południe kraju)

Klimat: śródziemnomorski (długie, gorące i suche, krótkie, chłodne i deszczowe zimy).
Uprawa winorośli: to wieczna walka z elementami przyrody, brakuje wody, susza jest dość powszechnym zjawiskiem, temperatury zwłaszcza latem są bardzo wysokie. Wysoka jest również wilgotność powietrza przy wybrzeżu morza śródziemnego. Wszystkie te czynniki sprawiają, że uprawianie winorośli w tym kraju jest niemałym wyzwaniem. Dlatego winiarze przenoszą się z wybrzeża w głąb lądu w poszukiwaniu wzniesień terenu (chłodniejsze temperatury wraz z wysokością). Zbiory: od lipca, do listopada.
Gleby: od piaskowców, po kredę, gleby wulkaniczne, bazalt, lessy.
Szczepy winorośli: głównie międzynarodowe – cabernet sauvignon, merlot, chardonnay, sauvignon blanc, shiraz.
Argaman – lokalny szczep, używany w tanich blendach,

Emerald riesling – krzyżówka powstała w Izraelu.

Lokalne szczepy – hamdani, jandali, dabouki – obecnie uprawiane jedynie w Klasztorze Cremisan oraz w niewielkich ilościach w innych winnicach.

Od 1980 roku do 2018 w Izraelu powstało około 300 winnic. Obecnie 10 z nich odpowiada za 90% produkcji wina, a 3 największe (Carmel, Barkan i Golan Heights), razem kontrolują aż 65% rynku. Inne to m.in. Tabor, Galil, Recanati.

Zobacz Także: Izraelskie Wino Barkan Altitude 720

Wina Izraelskie – Golan Heights Winery

Wzgórza Golan to piękna kraina na pograniczu Izraela i Syrii. Chociaż obecnie winiarstwo na wzgórzach kwitnie, jeszcze w latach 70. XX wieku było to miejsce znane z toczących się tam krwawych bitew. Po zakończeniu konfliktu, z początkiem lat 80, Golan Heights to właśnie miejsce obrało sobie na siedzibę swojej winnicy. A jest to pierwsza nowoczesna winnica Izraela, której tereny położone są nawet do 1200 m n.p.m. Wysokość nad poziomem morza mityguje gorący klimat, a gleby wulkaniczne i bazaltowe dodają winy kompleksowości.

Od założenia wypuścili na rynek trzy wiodące marki – Yarden, Gamla i Hermon. Głównym winiarzem jest Victor Schoenfeld. Winnica ta zaimportowała technologię i marketing z Kalifornii, co zapoczątkowało rozwój obecnie nam znanego nowoczesnego winiarstwa w tym kraju. Zwłaszcza ich linia win Yarden znalazła spore uznanie na świecie i można powiedzieć, że pomogła wpisać Izrael na mapę światowego winiarstwa. Po ich sukcesie wiele małych, butikowych winiarni zaczęło powstawać w szybkim tempie i do 2018 roku było ich już około 300.

Golan Heights Winery – Wina

Większość ich win jest dostępna w Polsce. Ich importerem jest Dom wina. Ja osobiście znam ich portfolio dość dobrze, gdyż miałam przyjemność brać udział w kilku degustacjach przez nich organizowanych. Sama też miałam okazję prowadzić jedną dla gości restauracji, w której pracowałam. Kilka z nich:

GAMLA BRUT

Winnica: Golan Heights Winery
Pochodzenie: Izrael, Galilea
Odmiany: pinot noir, chardonnay
Starzenie: minimum 12 miesięcy w butelce nad osadem z drożdży

Białe musujące izraelskie wino o atrakcyjnym bukiecie złożonym z delikatnych aromatów kwiatów pomarańczy i zielonych jabłek wzbogaconych o nuty owoców tropikalnych i poziomek. W ustach dobrze zbudowane i eleganckie, o długim, rześkim zakończeniu.

Potrawy: jako aperitif, do ryb i owoców morza, sushi, dań lekkich, dań tłustych

YARDEN SAUVIGNON BLANC

Winnica: Golan Heights Winery
Pochodzenie: Izrael, Galilea
Odmiany: sauvignon blanc
Starzenie: 3 miesiące, dąb francuski

Wytrawne, aromatyczne, roztaczające zapach owoców tropikalnych, cytrusów i nut ziołowych przemieszany z niuansem waniliowym. W ustach złożone, świeże, o długim owocowym posmaku.

Potrawy: do świeżych ryb, tatara z tuńczyka, drobiu, sera koziego.

GAMLA CABERNET SAUVIGNON

Winnica: Golan Heights Winery
Pochodzenie: Izrael, Galilea
Odmiany: cabernet sauvignon
Starzenie: 12 miesięcy, dąb francuski

Aksamitne czerwone wino wytrawne z Izraela o aromatach dojrzałych czereśni i likieru z czarnej porzeczki przemieszanych z nutami dębowymi, waniliowymi i przyprawowymi. W ustach dobrze zbudowane, przyjemnie owocowe, długie.

MOUNT HERMON MOSCATO, słodkie

Winnica: Golan Heights Winery
Pochodzenie: Izrael, Galilea
Odmiany: muscat canelli
Zawartość alkoholu: 6%

Lekkie wino deserowe o bogatym bukiecie złożonym z aromatów ananasów, brzoskwiń, mandarynek i cytryn przemieszanych z nutami kapryfolium, jaśminu i przypraw. W ustach smakowite, o subtelnej pienistości i przyjemnej słodyczy.

Potrawy: do owocowych deserów (sałatki, brzoskwinie zapiekane pod kruszonką, ciasta owocowe), pascha, desery z suszonymi owocami, kreplachy, racuchy.

Wina Izraelskie – Czym jest Wino Koszerne?

Koszerny znaczy czysty. Koszerne wino to takie, które zostało wyprodukowane zgodnie z bardzo restrykcyjnymi regulacjami danej gminy żydowskiej. W zasadzie tylko członkowie społeczności mogą brać udział w jego wytwarzaniu. Muszą przy tym przestrzegać ściśle wielowiekowej tradycji. Żeby jeszcze utrudnić cały proces, przy produkcji niedopuszczalny jest udział kobiet. Warto tutaj również wspomnieć, że aby wino pozostało koszerne powinno być nalewane przez Żyda. Przy koszerności produktów przy jedzeniu główny nacisk jest na jego źródło (pochodzenie), przy napojach, główny nacisk jest na jego wytwórcę.

Jak już wiemy produkować wino koszerne mogą tylko religijni żydzi płci męskiej. Dodatkowo wszystko co do wina dodane, musi być również koszerne. A znaczy to tyle, że wyprodukowane jest pod bardzo rygorystyczną kontrolą sanitarną i jakościową. Istnieje jednak także kilka innych reguł, jeszcze z czasów biblijnych, których przestrzeganie sprawia, że otrzymany trunek zgodnie z prawem żydowskim będzie uważany za dozwolony do spożycia:

Orlah – owoce można zbierać nie wcześniej niż w czwartym roku owocowania winorośli.
Kilai Ha’Kerem – zakaz uprawiania innych owoców pomiędzy rzędami winorośli.
Shmittah – co 7 lat pole powinno pozostać nieuprawiane.
Trumot and Ma’aserot – 1% produkcji powinien zostać wylany.

Obecnie te dwie ostatnie reguły uznaje się za bardziej symboliczne. Winnice starają się znaleźć sposoby na ich obejście, aby nie tracić dochodów.

Kosher for Passover – wino ani beczki nie weszły w kontakt ze zbożem, ciastem lub ziarnami.

Wina Izraelskie – Wina Mevushal

Wina mevushal to nazwa określająca wina gotowane. Te wina w końcowej fazie produkcji poddawane są obróbce termicznej, czyli przegotowaniu (80°C). Najczęściej tańsze i lekkie, traktowane głównie jako wina „użytkowe”, niezbędne np. w trakcie obrzędów religijnych. Jak się pewnie domyślacie, smak oraz zapach tych win nie do końca urzekają wymagających koneserów (proces gotowania wina pozbawia je aromatów, są to też często po prostu wina z niskiej jakości gron), trunki tego typu znajdują entuzjastów na całym świecie.

Drugim rodzajem win koszernych to te przygotowane zgodnie z tradycją, wyższej jakości, nieustępujące pod względem swoich właściwości smakowych najpopularniejszym specjałom z Europy i Nowego Świata. Te jednak tracą swoją koszerność w naszych rękach.